Praca w sprzedaży

Czym jest i gdzie zgłosić mobbing w pracy?

2023-05-11 17:10:45

Definicja mobbingu

Kodeks pracy definiuje mobbingu, zgodnie z art. 943 § 2 następująco:

„Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.”

Mobbing w pracy - przykład

Kierownik działu sprzedaży ciągle zarzucał pracownikom brak kompetencji. Groził, że jeżeli nie podniosą swoich kwalifikacji to zostaną wyrzuceni z pracy. Pomimo doszkalania się pracowników, nie potrafił tego docenić i notorycznie podkreślał, że są nieudacznikami.

Rodzaje mobbingu w pracy

Istnieją 3 rodzaje mobbingu w pracy. Możemy wymienić:

Mobbing horyzontalny (poziomy), czyli mobbing między pracownikami,
Mobbing wstępujący (pionowy), gdzie to zwierzchnik nęka podwładnego,
Mobbing skośny, w którym ofiarą jest przełożony, a mobberem podwładny.

Można również podzielić mobbing w ten sposób:

Mobbing bezpośredni – najczęściej spotykany, w którym występuje wyśmiewanie, osobiste uwagi, docinki kierowane bezpośrednio do pracownika itp.
Mobbing niebezpośredni – występuje, gdy mobber działa poprzez otoczenie ofiary, czyli rozpowiada nieprawdziwe plotki, opinie i donosi na ofiarę mobbingu. Trudniej jest tutaj też ustalić osobę, która jest mobberem.

Kto może być mobberem?

Odwołując się do rodzai mobbingu w pracy, mobberem, czyli osobą dopuszczającą się mobbingu w pracy może być zarówno pracodawca, kierownik, współpracownik, a nawet podwładny.

Bez względu na to, kto jest mobberem, osobą odpowiedzialną za zaistnienie przypadku mobbingu jest w pierwszej kolejności pracodawca, gdyż dopuszcza do takich zachowań we własnym zakładzie pracy. W przypadku wystąpienia mobbingu, pracodawca może odpowiadać za cudzy czyn.

Przykłady mobbingu

Zachowań podchodzących pod mobbing w pracy, powodujących zaniżoną ocenę przydatności zawodowej może być wiele. Najczęstsze jednak przejawy mobbingu to:

nękanie w pracy,
uporczywie naruszanie praw pracownika,
groźby skierowane przeciwko pracownikowi,
poniżanie,
ośmieszenie pracownika,
nieuzasadniona krytyka,
wyśmiewanie,
obmawianie, rozsiewanie plotek,
naruszenia nietykalności cielesnej,
nadmierne przerywanie wypowiedzi,
niedopuszczanie pracownika do głosu,
ukrywanie istotnych informacji,
przydzielanie zbyt trudnych zadań,
wydawanie absurdalnych poleceń,
pogróżki,
szykanowanie.

Mobbing w pracy — co przewiduje polskie prawo? Co zrobić gdy jest się ofiarą mobbingu?

Pracownik może domagać się od pracodawcy odszkodowania oraz zadośćuczynienia, jednak nie jest wykluczone, że będzie musiał dochodzić tych świadczeń przed sądem - udowodnić mobbing w zakładzie pracy.

Co zrobić, by udowodnić mobbing w pracy?

Pamiętaj, aby dokumentować wszystkie przypadki mobbingu w pracy. Zbieraj dowody, takie jak maile, nagrania czy notatki. Dobrze, jeśli posiadasz również świadków zdarzenia.

Ważne jest również, aby pokazywać, że dane zachowanie Ci nie odpowiada. Komunikuj, jeśli nie akceptujesz danego zachowania. W przeciwnym razie, dajesz przyzwolenie na tego typu traktowanie.

Nie musisz mieć tylko bezpośrednich świadków mobbingu w miejscu pracy. Mobbing komunikuj również swojej rodzinie i przyjaciołom, jak i również psychologowi, jeśli masz potrzebę się z nim spotkać.

Jako dowód mobbingu w pracy, złóż również pisemną skargę.

Gdzie zgłosić mobbing w pracy i jak rozprawić się z mobberem?

Pisemną skargę możesz złożyć w Państwowej Inspekcji Pracy. Pamiętaj, że jeśli obawiasz się konsekwencji wniesienia zawiadomienia o mobbingu, możesz to zrobić również anonimowo.

Oprócz skargi złożonej do Państwowej Inspekcji Pracy, możesz dodatkowo napisać pozew o mobbing i złożyć go w Sądzie Pracy.

Mobbing w pracy można zgłosić również na policję czy do prokuratury, a ostatecznie do Rzecznika Praw Obywatelskich. Są również organizacje pozarządowe, zajmujące są bezpłatnie pomocą prawną, np. Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego.

Pismo o zgłoszenie mobbingu w pracy

Pismo do Państwowej Inspekcji Pracy możesz złożyć pisemnie, przez e-mail, lub internetowo używając e-skargi (w ostatnim przypadku pamiętaj, aby wybrać właściwy okręgowy inspektorat na którego terenie znajduje się firma).

Anonimowe zgłoszenie mobbingu – gdzie zgłosić anonimowo mobbing?

Jak wspomniano powyżej, wysłane zawiadomienie może być anonimowe. Pamiętaj jednak, że takie zgłoszenie uniemożliwia stwierdzenie, kto padł ofiarą mobbingu, a tym samym może zamykać drogę do dojścia do porozumienia z ofiarą, np. przez dobrowolną wypłatę zadośćuczynienia, unikając wnoszenia powództwa do sądu.

Możliwe jest anonimowe zgłoszenie mobbingu do pracodawcy. Obowiązek przeciwdziałania mobbingowi zmuszają pracodawcę do zbadania sprawy i podjęcia stosownych kroków zmierzających do ewentualnego zadośćuczynienia pracownikowi pokrzywdzonemu (jeśli będzie możliwe ustalenie jego tożsamości) oraz zapobiegania zjawisku na przyszłość.

Stwierdzenie mobbingu – jak pracodawca może z tym walczyć?

To pracodawca określa, jak zamierza walczyć z mobbingiem, gdyż jest on (tak jak wcześniej wspomniano) odpowiedzialnym za wystąpienie tego zjawiska we własnej firmie.

Najczęściej sposoby na przeciwdziałanie mobbingowi to: procedury oraz komisje antymobbingowe, szkolenia dla kadry oraz pełnomocnik do spraw przeciwdziałania mobbingowi.

W przypadku, gdy mobberem jest pracownik, pracodawca może przeciwdziałać mobbingowi poprzez odpowiedzialność karną (gdy zachowania dotyczące pracownika są przestępstwem) bądź cywilną (poprzez złożenie np. pozwu o naruszenie dóbr osobistych).

Co nie jest mobbingiem?

Wiele zachowań uznawanych jest za mobbing, a niekonieczne są one jego przejawem. Za mobbing bardzo często uznawane są wszystkie zachowania wywołujące stres u pracownika, wynikający np. z nieprzyjacielskich relacji wśród zespołu współpracowników, czy egzekwowania efektów pracy.

Należy pamiętać, że egzekwowanie przez pracodawcę efektów pracy czy wywiązywanie się z obowiązków wynikających z zawartej umowy nie jest mobbingiem. Wyjątkiem jest, jeżeli polecenia, których wykonanie jest potem sprawdzane, są uporczywe i służą zastraszaniu pracownika.

Co może zrobić ofiara mobbingu? - podsumowanie

Podsumowując - gdy doświadczysz mobbingu w pracy możesz na samym początku zgłosić to zdarzenie pracodawcy. Ma on nałożony obowiązek przeciwdziałania mobbingowi, stąd powinien niezwłocznie zbadać sprawę i znaleźć rozwiązanie. Jednak warto pamiętać, że przepisy kodeksu pracy nie narzucają nakazu zwrócenia się najpierw do pracodawcy. Można to zgłosić do Państwowej Inspekcji Pracy. Tego typu zawiadomienia przyjmuje również policja czy prokuratura, tym bardziej, jeśli zachowanie mobbingowe stanowiło przestępstwo w rozumieniu przepisów prawa karnego.

Ofiara mobbingu może ubiegać się o odszkodowanie oraz zadośćuczynienie. W tym wypadku konieczne jest zazwyczaj wytoczenie powództwa przeciwko pracodawcy w tej sprawie.