Prokrastynacja - jak pokonać ją raz na zawsze?
Definicja prokrastynacji
Prokrastynacja to tendencja do przekładania na później wykonania różnych czynności, pomimo bycia świadomym konsekwencji, które to przynosi. Prokrastynowanie najczęściej przynosi chwilową ulgę, a następnie prowadzi do dużych wyrzutów sumienia. Osoba praktykująca odkładanie obowiązków na później wie, że robi źle, ale i tak trudno jej zmienić zachowanie, więc powtarza schemat odkładania obowiązków.
Prokrastynacja może być obecna w różnych dziedzinach życia, w tym w pracy, nauce, codziennych zadaniach domowych, a nawet podczas podejmowania decyzji życiowych.
Rodzaje prokrastynacji
Prokrastynację możemy podzielić na dwie kategorie: czynną i bierną.
Prokrastynacja czynna polega na unikaniu naprawdę ważnego lub najtrudniejszego zadania na rzecz łatwiejszych i przyjemniejszych obowiązków.
Prokrastynacja bierna oznacza, że pracownik nie robi nic, unika obowiązków ogółem.
Patrząc na ten podział, można wywnioskować, że prokrastynacja nie jest tożsama z lenistwem. Jest to szczególnie widoczne w przypadku prokrastynacji czynnej. Podstawowa różnica polega na tym, że osoba leniwa czerpie przyjemność z własnego lenistwa, a mechanizm prokrastynacji niesie za sobą negatywne konsekwencje, takie jak chociażby wyrzuty sumienia (prokrastynator doświadcza krótkotrwałej ulgi, a następnie mnóstwa długotrwałych, przykrych emocji).
Przyczyny prokrastynacji, czyli dlaczego ludzie odkładają na później?
Prokrastynacja, choć nie jest nowym zjawiskiem, dotyka coraz więcej osób w XXI wieku. Do eskalacji problemu przyczynia się współczesne szybkie tempo życia, rozwój technologii oraz nieustanne bombardowanie nowymi bodźcami.
Co blokuje nas przed realizacją zamierzonych działań?
Najczęstszą przyczyną prokrastynacji jest lęk przed porażką. Pracownicy obawiają się, że nie wykonają powierzonych zadań wystarczająco dobrze. Strach przed negatywną oceną jest na tyle paraliżujący, że odwlekanie zadań przeciąga się do ostatniej, możliwej chwili, co oczywiście jest krótkotrwałą i nieskuteczną strategią, a w efekcie i tak przyczynia się do doświadczania negatywnych emocji.
Ogromnym problemem występującym wśród pracowników jest również brak motywacji. Pracownicy niechętnie zabierają się za zadania nudne, nieinteresujące lub wręcz przeciwnie - bardzo trudne. Szczególnie w sytuacji, gdy występuje brak perspektywy nagrody lub oferowana nagroda nie jest wystarczająco atrakcyjna.
Kolejnym aspektem, gdzie wina leży często po stronie pracodawców, jest brak jasno wytyczonych celów oraz konkretnych oczekiwań. Pracownicy prokrastynują, bo po prostu nie wiedzą jak zabrać się do danego zadania lub ilość możliwych rozwiązań jest na tyle duża, że nie potrafią wybrać najlepszego z nich. Stąd warto, by pracodawcy bardzo dokładnie formułowali wytyczne do zadań, a w przypadku mnogości rozwiązań, sygnalizowali możliwość organizowania spotkań, na których będą one omawiane.
Popularną przyczyną prokrastynacji jest brak umiejętności zarządzania własnym czasem. Trudności w ustalaniu priorytetów zadań, nieefektywne planowanie oraz narastające poczucie winy przekłada się na odkładanie czynności w nieskończoność.
Prokrastynatorom nie pomagają również wszechobecne rozpraszacze. Telefon, komputer, media społecznościowe, a nawet koleżanka siedząca przy sąsiednim biurku. Łatwy dostęp do rozrywki i przyjemniejszych czynności potrafi skutecznie odciągnąć uwagę od ważnych zadań.
Wiele zaburzeń, w tym także zaburzeń osobowości, może wiązać się z postawą zwlekającą. Dotyczy to większości zaburzeń depresyjnych i dystymicznych, a czasami także lękowych, takich jak np. fobia społeczna. Odkładanie obowiązków na później wiąże się z niskim poczuciem własnej wartości, brakiem wiary w swoje kompetencje oraz skłonnością do wyolbrzymiania problemów.
Jak odkładanie obowiązków wpływa na realizację całego zadania?
Zwlekanie z wykonywaniem swoich obowiązków ma znaczny wpływ na realizację powierzonych zadań.
Świadome odkładanie wszystkiego na później, zwiększa presję czasu, co z kolei wpływa na poziom stresu, powoduje trudności we właściwej i skutecznej realizacji oraz wpływa na pogorszenie jakości wykonania zadania.
Ponadto warto podkreślić, że odkładanie wszystkiego na później i wykonywanie zadań zawsze na ostatnią chwilę (a czasami pewnie nawet po terminie), wpływa również na postrzeganie Twojej osoby przez pracodawcę oraz współpracowników. Prokrastynacja zdecydowanie nie pomaga w awansie lub podczas rozmowy o podwyżkę wynagrodzenia.
Konsekwencje prokrastynacji
Prokrastynacja nie tylko wpływa na realizację zadań, ale prowadzi do szeregu innych, negatywnych konsekwencji, zarówno w życiu zawodowym i osobistym, jak i na naszym zdrowiu psychicznym i fizycznym.
Chroniczna prokrastynacja skutkująca stresem i przewlekłym napięciem, zmniejsza produktywność, samoocenę, wpływa na relacje międzyludzkie, również obniżając ich jakość. Długotrwałe odkładanie obowiązków na później ma negatywny wpływ na finanse. Może prowadzić również do długotrwałych problemów z osiąganiem celów. Konsekwencją prokrastynacji jest także utrata szans, zarówno na płaszczyźniej osobistej, jak i zawodowej.
Dobrowolne zwlekanie wpędza w złe samopoczucie, obniża samoocenę, może przekładać się na trudności z zasypianiem i ogólnie snem. Choć prokrastynacja to nie zaburzenie psychiczne, nieleczona może doprowadzić do nerwicy lub depresji.
Sprawdź oferty pracy w sprzedaży 👇
Specjalista ds. sprzedaży
Doradca Klienta - Umowa zlecenie
Sprzedawca w kontenerze Würth BAULOC® ulokowanym na budowie linii metra M2
Jak walczyć z prokrastynacją?
Z racji, że prokrastynacji nie uznaje się za zaburzenie czy chorobę psychiczną, nie praktykuje się leczenia farmakologicznego. Zwalczanie prokrastynacji w znacznym stopniu opiera się na wyrabianiu odpowiednich nawyków oraz stopniowym wprowadzaniu rozwiązań.
Podstawą walki z prokrastynacją jest nauka planowania i zarządzania czasem. Rozpoczynaj każdy dzień od tworzenia listy zadań, nadawaj im priorytety i wykonuj wedle określonej kolejności. Możesz skorzystać z konkretnych technik, takich jak np. technika pomodoro, czyli metoda bloków czasowych, najczęściej 20 minutowych, po których następuje przerwa (Przeczytaj więcej w artykule pt.: Czym jest technika pomodoro? Ta metoda pomoże Ci zwiększyć produktywność!) lub macierz Eisenhowera (Sprawdź artykuł pt.: Jak wykorzystać macierz Eisenhowera do planowania pracy?).
Często szczególnie zniechęcające są potężne, rozbudowane zadania. Wtedy koniecznie podziel te większe zadania na małe taski, tak by łatwiej było Ci się do nich zabrać.
Planowanie kroków to nie wszystko. Tak jak pisaliśmy, wiele osób ma problemy z niskim poziomem motywacji. Dlatego nagradzaj sam siebie za wykonane zadania oraz poczynione postępy, by w ten sposób dodatkowo zachęcić się do działania.
Co jeszcze pomoże mi w czasowym wykonaniu zadania?
Wykonywanie zadań regularnie z czasem powinno wejść Ci w nawyk, więc optymistyczna wiadomość jest taka, że powinno to być dla Ciebie coraz łatwiejsze.
Zadbaj także o odpowiednią przestrzeń do pracy, taką która pomoże Ci się lepiej skupić i uniknąć rozpraszaczy. Jeśli telefon komórkowy jest dla Ciebie zbyt dużą pokusą, nie zabierają go ze sobą do biurka, lecz zostaw np. w biurze w swojej szafce lub jeśli pracujesz w domu, w innym pomieszczeniu.
Warto również poszukać wsparcia społecznego. Może znasz osobę, która ma podobny problem i moglibyście sobie wzajemnie kibicować? Takim wsparciem może być również oczywiście Twój partner/partnerka lub ktoś z rodziny, kto pomoże Ci w stopniowym przezwyciężaniu trudności.
Jeśli czujesz, że sam nie dajesz rady, udaj się po pomoc do specjalisty. W leczeniu prokrastynacji szczególnie skuteczna jest terapia poznawczo-behawioralna. Celem terapii jest zrozumienie, co skłania Cię do notorycznego odkładania rzeczy na później, co przeszkadza w wykonaniu zadania od razu, a następnie świadoma zmiana zachowania. Dobry psycholog poprowadzi Cię, wesprze oraz pokaże jak skutecznie walczyć z prokrastynacją.
Przestać prokrastynować? To możliwe!
Pojęcie prokrastynacji coraz częściej pojawia się w dzisiejszym świecie, a prokrastynowanie stało się problemem, który narasta. Początkowo prokrastynacja nie jest aż tak uciążliwa, ale z czasem prowadzi do nieustannego poczucia winy i spadku nastroju, aż w końcu okazuje się, że stanowi poważny problem.
Dlaczego część osób w wykonywanie codziennych zadań terminowo musi wkładać ogrom wysiłku? Do głównych przyczyn prokrastynacji należy lęk przed porażką, brak motywacji, brak umiejętności zarządzania własnym czasem oraz obecność licznych rozpraszaczy.
Walka z prokrastynacją wymaga dysypliny i samozaparcia. Pomóc może planowanie, ustalanie terminów i priorytetów zadań, w przypadku skomplikowanych tasków, rozpisanie elementów zadania na mniejsze części, wdrożenie własnych motywatorów, skupienie się na swoich zasobach i własnych kompetencjach. Jeśli czujesz, że sam nie dasz rady, poproś o pomoc bliskich lub specjalistę psychologa.
---
Poszukujesz pracy w sprzedaży?
Załóż darmowe konto pracownika, dodaj swoje CV i aplikuj jednym kliknięciem!
- Oferty pracy dopasowane do Twoich potrzeb.
- Dostęp online do Twojego aktualnego CV.
- Dostęp do statystyk ofert pracy na które aplikowałeś.
