Efekt Dunninga-Krugera: jak rozpoznać nieświadomość swoich słabości?
Ignorancja częściej jest przyczyną pewności siebie, niż wiedza.
~ Charles Darwin
Co to jest efekt Dunninga-Krugera?
Efekt Dunninga-Krugera to zjawisko psychologiczne, w którym osoby niekompetentne w jakiejś dziedzinie życia uważają się za ekspertów, pomimo niskiego poziomu umiejętności i wiedzy, a z kolei osoby wysoko wykwalifikowane mają tendencję do zaniżania oceny swoich umiejętności.
Efekt ten został rozpoznany i opisany w 1999 roku przez psychologów Davida Dunninga i Justina Krugera i był wynikiem eksperymentu przeprowadzonego przez nich na Cornell University na studentach kursów psychologii. Studenci Ci wzięli udział w badaniu mającym na celu sprawdzenie zdolności logicznego myślenia, znajomości gramatyki oraz oceny poczucia humoru. Dodatkowo poproszono ich o oszacowanie wyników, które uzyskali. Okazało się, że uczestnicy badania którzy zdobyli najniższe wyniki znacznie przeceniali swoje umiejętności, a tym z dobrymi notami brakowało pewności siebie i umiejscawiali siebie znacznie niżej, niż w rzeczywistości.
Zjawisko jakim jest efekt Dunninga Krugera starano się wyjaśnić również poprzez odwołania do artefaktów statystycznych oraz heurystyk poznawczych, czyli uproszczonych wzorców wnioskowania.
Efekt Dunninga Krugera bywa obrazowany również za pomocą krzywej, przedstawionej poniżej.
Przyczyny efektu Dunninga-Krugera
Efekt Dunninga-Krugera jest spowodowany brakiem samoświadomości i niskim poziomem umiejętności w danej dziedzinie życia. Osoby niekompetentne nie potrafią rozpoznać swoich słabości, braków wiedzy lub niewystarczających umiejętności. Tak naprawdę w takiej sytuacji częściowa niewiedza gra na korzyść osoby nieświadomej - po prostu dany człowiek nie wie, że może czegoś nie wiedzieć, a w środowisku, gdzie inni nie znają się na danym temacie, przez pewność siebie bywa on odbierany jako osoba kompetentna.
Z kolei osoby, który już bardziej zgłębiły wiedzę na dany temat, są świadome jego złożoności i różnych niuansów i przez to nie tylko nie uważają się za ekspertów, a wręcz są skłonne umniejszać swoim umiejętnościom.
Krótko mówiąc, wszystko jest kwestią świadomości i jej poziomu, który jednostka w danej chwili posiada.
Jak efekt Dunninga-Krugera wpływa na nasze życie?
Wpływ efektu Dunninga-Krugera jest widoczny w wielu aspektach życia, a w szczególności w sferze zawodowej. Kluczowy jest fakt, iż fenomen ten może prowadzić do podejmowania złych decyzji i nieudanych działań.
Efekt Dunninga-Krugera powoduje, że osoby niewykwalifikowane skłonne są podejmować się zbyt ambitnych wyzwań i ról, co prowadzi najczęściej do porażek i ma negatywny wpływ na dalszą karierę zawodową oraz postrzeganie siebie. Z drugiej strony osoby wykwalifikowane w mniejszym stopniu są skłonne do podejmowania wyzwań czy starania się o awans. Często pracownicy z dużym doświadczeniem aplikują na niższe stanowiska, choć z tymi samymi umiejętnościami śmiało mogłyby się starać o lepsze posady.
Sprawdź oferty pracy w sprzedaży 👇
Doradca Klienta - Umowa zlecenie
New Business Development Manager / Dyrektor Oddziału – branża stalowa
Doradca ds. nieruchomości
Warto spojrzeć również na aspekt związany z samorozwojem. Jeśli w wyniku błędu poznawczego zwanego efektem Dunninga-Krugera osoba uznaje się za wystarczająco kompetentną, prawdopodobnie nie będzie czuła potrzeby poszerzania swoich umiejętności oraz wiedzy z danej dziedziny.
Efekt Krugera Dunninga powoduje również konflikty i nieporozumienia w zespołach oraz organizacjach. Łatwo sobie wyobrazić osobę pewną swojej wiedzy, dominującą w dyskusjach, prowadząc tym samym do spięć z osobami o wyższych kompetencjach.
Skutki przeceniania swoich umiejętności
Oprócz skutków wymienionych w poprzednim paragrafie, warto zwrócić uwagę na dwie kwestie, gdzie niski poziom umiejętności może przynieść szczególnie dużo szkód.
Pierwsza z nim tyczy się decyzji finansowych. Nadmierna pewność siebie w zakresie inwestycji może prowadzić do podejmowania ryzykownych decyzji finansowych bez odpowiedniej analizy i przygotowania, co może skutkować stratą oszczędności. Przecenianie swoich możliwości powoduje, że niektórzy ludzie są mniej skłonni skorzystać z porady eksperta, by podjąć optymalniejsze decyzje finansowe.
Kolejny aspekt związany jest z szeroko pojętymi kwestiami bezpieczeństwa. Przecenianie swoich umiejętności w kontekście zdrowia i bezpieczeństwa (np. prowadzenie samochodu, uprawianie sportów ekstremalnych) może prowadzić do ryzykownych zachowań i potencjalnie niebezpiecznych sytuacji.
Część osób może być skłonna leczyć się na własną rękę, najczęściej googlując swoje objawy, unikać konsultacji z lekarzami lub specjalistami, wierząc, że same najlepiej wiedzą, jak zarządzać swoim zdrowiem, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Przykłady efektu Dunninga-Krugera w sprzedaży
Efekt Dunninga Krugera jest spotykany zarówno w sytuacjach zawodowych, jak i zdarzeniach życia codziennego. Oto kilka przykładów, by dokładniej zobrazować na czym polega ten błąd poznawczy.
- Jan zna się na analizie danych sprzedażowych jedynie w sposób powierzchowny, jednak mimo to sądzi, że jego intuicja i doświadczenie są wystarczające do podejmowania decyzji. Przeceniając swoje zdolności, ignoruje istotne dane rynkowe i analizy, co prowadzi do błędnych decyzji strategicznych.
- Marek od 2 lat pracuje jako handlowiec w polskiej firmie. Pomimo stażu, jego znajomość nowoczesnych narzędzi i technik sprzedażowych jest mocno ograniczona. Marek nie uznaje takich narzędzi jak CRM czy marketing automation. Uważa że jego tradycyjne metody są wystarczająco skuteczne. Przeceniając swoje umiejętności, może nie wykorzystać pełnego potencjału dostępnych technologii, co w efekcie ogranicza jego efektywność i wyniki sprzedażowe.
- Ania już od 6 lat pracuje jako specjalista sprzedaży w znanym przedsiębiorstwie i osiąga świetne wyniki. Choć szef już kilka razy wspominał, że widzi ją w roli kierownika działu, Anna nie czuje się gotowa do podjęcia tego wyzwania. Uważa, że w firmie są osoby, które lepiej się sprawdzą na tym stanowisku.
Jak rozpoznać efekt Dunninga-Krugera u siebie i z nim walczyć?
Z racji, że istota tego błędu poznawczego polega na braku świadomości własnych ograniczeń, rozpoznanie efektu Dunninga Krugera może stanowić wyzwanie. Dzięki tym radom, będziesz w stanie zidentyfikować ten błąd poznawczy!
- Samorefleksja. Zadawaj sobie pytania, czy czujesz się lepszy od innych w danej dziedzinie? W przypadku umiejętności możesz porównywać swoje wyniki (o ile są mierzalne) z innymi, lepszymi od Ciebie. Jak bardzo różnisz się od specjalistów?
- Informacja zwrotna. Regularnie proś szefa, mentorów czy współpracowników o udzielenie informacji zwrotnej. Bądź otwarty na krytykę i staraj się przyjmować również trudno opinie na swój temat oraz zastanawiaj się, w jaki sposób możesz pracować nad sobą.
- Rozwój. Nieustannie staraj się szukać możliwości rozwoju w celu zwiększenia poziomu wiedzy oraz umiejętności. Im więcej wiesz, tym bardziej zdajesz sobie sprawę z tego, ile jeszcze jest do nauczenia.
- Metakognicja. Metakognicja to myślenie o sposobie naszego myślenia. Zastanów się, skąd się biorą Twoje przekonania na Twój temat. Dlaczego uważasz, że w pewnych obszarach jesteś niekompetentny, a w innych być może czujesz się ekspertem? Używaj krytycznego myślenia do analizowania swoich wniosków i przekonań. Pomyśl, czy twoje oceny są oparte na solidnych dowodach i doświadczeniach.
Jak widać, w walce z efektem Dunninga-Krugera, kluczowe jest rozwijanie samoświadomości, aktywne poszukiwanie wiedzy i informacji zwrotnej, oraz praktykowanie pokory i realistycznego podejścia do własnych umiejętności. Regularna refleksja i dążenie do ciągłego doskonalenia pozwolą lepiej ocenić kompetencje oraz efektywnie radzić sobie z wyzwaniami.
Podsumowanie
Efekt Dunninga-Krugera to zjawisko psychologiczne opisujące tendencję osób o niskich umiejętnościach lub wiedzy w danym zakresie do przeceniania swoich kompetencji i na odwrót.
Został on opisany przez Davida Dunninga i Justina Krugera w 1999 roku.
W badaniach nad tym efektem zauważono, że osoby z mniejszym doświadczeniem i wiedzą często nie są w stanie prawidłowo ocenić swojego poziomu umiejętności, co prowadzi do zawyżonej samooceny. Z kolei osoby z większą wiedzą i umiejętnościami mają tendencję do zaniżania swojej samooceny, ponieważ są bardziej świadome zakresu swojej niewiedzy.
Ten błąd poznawczy ma szerokie implikacje, nie tylko w kontekście edukacji i szkoleń, ale również w miejscach pracy, polityce i codziennym życiu. Zrozumienie i rozpoznawanie efektu Dunninga-Krugera może pomóc w lepszym podejmowaniu decyzji i bardziej realistycznym ocenianiu swoich umiejętności oraz kompetencji.
---
Poszukujesz pracy w sprzedaży?
Załóż darmowe konto pracownika, dodaj swoje CV i aplikuj jednym kliknięciem!
- Oferty pracy dopasowane do Twoich potrzeb.
- Dostęp online do Twojego aktualnego CV.
- Dostęp do statystyk ofert pracy na które aplikowałeś.
